Таърихи Ширкат

Таърихи Ширкат

Соҳаи энергетикаи ВМБК дар оғози солҳои 1990-ум асри гузашта ба бӯҳрони вазнин дучор омад. Дар давраи Иттиҳоди Шуравӣ ҷиҳати кам будани иқтидори истгоҳи барқи обии «Хоруғ», барои таъминоти аҳолӣ дастгоҳҳои дизелӣ, ки сӯзишвории зиёди дизелиро харҷ мекарданд, истифода мешуданд. Ба шаҳри Хоруғ неруи барқ ба ҳисоби миёна дар як шабонарӯз то 12 соат интиқол дода мешуд, аҳолии ноҳияҳо батамом аз барқ маҳрум буданд. Баъди пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ овардани сӯзишвории дизелӣ ба вилоят тамоман қатъ гардид, ки ин вазъи таъминотро бо неруи барқ боз ҳам мушкилтар гардонд. Дар натиҷаи ин ва вазъияти вазнини баландкӯҳӣ беш аз 70 фоизи ҷангалзорҳо ба нестӣ расиданд.

Ба нияти беҳдошти вазъи ба амаломада дар моҳи декабри соли 2002 дар натиҷаи ба имзо расидани Шартномаи консессионӣ байни Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раёсати Хазинаи Оғохон оиди рушди иқтисодӣ ва Корпоратсияи байналмилалии молиявӣ Ширкати «Помир Энерҷӣ» таъсис ёфт. Бонки Умумиҷаҳонӣ, Корпоратсияи байналмилалии молиявӣ (IFC) ва Агентии Швейтсария оид ба рушди иқтисодӣ (SECO) ҳамчун шарикони молиявӣ буданд ва то ба имрӯз боқӣ мондаанд.

Сармоягузорони асосӣ Бонки умумиҷаҳонӣ ($ 10 млн.), Корпоратсияи байналмилалии молиявӣ ($ 8 млн.), Хазинаи Оғохон оиди рушди иқтисодӣ (ФАХЭР) – ($ 8,7 млн.) мебошанд. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон қарор дод, ки имзои шартномаи мазкур усули самарабахштарини маблағгузорӣ, сохтмон, тараққиёт ва истифодабарии лоиҳа буда, эътимодият ва самараи таъминоти барқро дар ВМБК баланд мебардорад, инфраструктураеро, ки барои рушди ояндаи иқтисодиёти ВМКБ зарур аст, ташкил хоҳад дод. Ҳадафи лоиҳа – тавассути ҷалби бахши хусусӣ баланд бардоштани эътимодият ва афзоиш додани ҳаҷми қувваи барқ дар Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон дар шакли устувори молиявӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоӣ мебошад.

Тавассути меҳнати самарабахши мутахассисон дар муддати 10 соли фаъолият Ширкат таъминоти аҳолии вилоятро дар давраи мушкили тирамоҳу зимистон муваффақона ба роҳ монд. Имрӯз ҶСК «Помир Энерҷӣ» ба 213 ҳазор нафар сокинони вилоят, бо майдони фарогирии хизматрасонӣ 64 ҳазор километр, 8 ноҳия, 36343 адад муштариён, аз ҷумла ахоли - 32755, муассисаҳои давлатӣ - 1188, истеъмолкунандагони тиҷоратӣ – 2389 адад хизмат мерасонад.

ҶСК «Помир Энерҷӣ» 10-то неругоҳи барқи обиро дар ҳудуди ВМБК, Ҷумҳурии Тоҷикистон бо иқтидори 44,2 МВт идора мекунад. Дарозии шабакаҳои интиқоли барқ дар ВМБК (35/10/04 кВ) 4213,52 км-ро ташкил медиҳад.

• Дар соли 2019 аз ҳисоби Ширкат ва инчунин тавассути маблағгузорӣ дар доираи ҳамкориҳои фаромарзӣ бо ЬИА Ширкат маблағи 2,380,457.51 доллари ИМА ба даст овард.Ҳамин тариқ аз оғози таъсисёбии Ширкат ҳаьми умумии маблағгузорӣ бо назардошти маблағгузории пешина, ки ба маблағи 26,5 миллион доллари амрикои буд, аллакай ба зиёда аз 110,06 миллион доллари амрикои баробар шуд. Аз он ьумла лоҳиҳаҳо аз ьониби Тоьикистон бо маблағи 100,6 млн доллари ИМА ва аз ьониби Афғонистон 10,74 доллари ИМА амалӣ шуданд. Бояд қайд кард, ки барои таъсиси ьойҳои нави корӣ , беш аз 90% лоҳиҳаҳои энергетикӣ дар Афғонистон аз ьониби ширкатҳои ватании Тоьикистон амалӣ шуданд.
  
• Бо мақсади барқикунонии аҳолии 61 қишлоқ, ки то ҳоло ба қувваи барқ дастрасӣ надоранд, Созишнома оиди маблағгузории Лоҳияи Барқикунонии қишлоқҳои дурдаст байни Ьумҳурии Тоьикистон ва Бонки Умумиьаҳонӣ бо маблағи 25,2 млн доллари ИМА имзо гардид. Бо амалишавии ин лоҳиҳа дар муддати 3 соли оянда бори аввал дар таърих 100% аҳолии ВМКБ аз барқ таъмин хоҳад шуд.
• Дар аввали моҳи декабри соли 2019 бо дастгирии Ҳукумати Ьумҳурии Тоьикистон дар доираи Созишномаи пешниҳоди датгирии молиявӣ барои тадбиқи лоҳияи Сохтмони НБО-и «Себзор» аз тарафи Иттиҳоди Аврупо грант дар ҳаьми 20 миллион евро ьудо гардид. Дар баробари сохтмони НБО, инчунин сохтмони хати интиқоли барқи 110кВт «Себзор-Хоруғ» дар масофаи 18км ба нақша гирифта шудааст. Инчунин бо дастгирии ҳукумати ьумҳурӣ сохтмони хати интиқоли барқи 110кВ дар масофаи 60 км ба самти ноҳияи Ишкошим ба нақша гирифта шудааст ва аз тарафи Бонки Умумиьаҳонӣ ба маблағи 10 млн доллари ИМА маблағи иловагӣ ьудо гардид. Маблағи мазкур барои беҳтар намудани сифати таъминоти аҳолии ноҳияҳои Шуғнон ва Ишкошими ВМКБ ва афзоиши ҳаьми интиқоли барқ ба Афғонистон аз ьумла маркази вилояти Бадахшон шаҳри Файзобод сарф карда мешавад. 
• Дар моҳи июли соли 2019 оғози расмии тадбиқи лоҳиҳаи нави Шуғнон-6 эълон шуд ва худи ҳамин сол тендер оид ба тарҳи сохтмони истгоҳҳои барқӣ дар Афғонистон , инчунин таъмини маводҳои сохтмонӣ барои сохтмони хати интиқоли барқи баландшиддати 110кВ «Хоруғ-Бизмич» дар масофаи 6,5км ва «Поршинев-Бунӣ» дар масофаи 19,5км эълон карда шуд. Дар моҳи октябр ғолибони тендер барои таъминкунии маводҳо барои сохтмони ХИБ муайн карда шуданд, инчунин ғолиби озмун барои хариди кабели махсус барои гузаронидани нахи оптикӣ дар ин мавзеъҳо муайян карда шуд, дар моҳи декабр тендер барои сохтмони ХИБ-110кВ «Хоруғ-Бизмич» ва «Поршинев-Буни» эълон карда шуд.
• Моҳи октябри соли 2019 аз руи натиьаи озмун, ки аз тарафи ширкати «Тетро-Тех» ва ЮСАИД бо мақсади муайян кардани пудратчӣ барои сохтмони истгоҳи офтобии иқтидораш 200кВт дар маркази ноҳияи Мурғоб корҳои сохтмонӣ оғоз гардида, моҳи ноябр ба итмом расиданд.Бо таҳвили таьҳизоти системаи офтобӣ, Ширкат насб ва васлкунии таьҳизотҳоро мустақилона ба аньом мерасонад. 
• Моҳи сентябри соли 2019 Вазорати корҳои хориьии Норвегия бо мақсади тадбиқи лоҳиҳаи «Вань-1» оид ба сохтмони хати интиқоли барқи 110кВ «Дашти Язгулом-Даштаки Вань»дар масофаи 30км барои пайваст кардани ноҳияҳои Вань ва Дарвози ВМКБ ба хати марказии «Помир Энерьӣ» ва сипас ба системаи ягонаи энергетикии ьумҳурӣ ба маблағи 4,1млн ьудо гардид. Мӯҳлати амалисозии лоиҳа 2 солро ташкил медиҳад ва то соли 2022 пешбинӣ шудааст, ки 36,416 сокини ноҳияи Вань ва 22,325 сокини ноҳияи Дарвоз бо нерӯи баландсифат ва доимӣ таъмин карда шаванд.
• Тирамоҳи соли 2019 амалишавии лоиҳаи наздисарҳадии «Шуғнон-7» ,ки аз ьониби Департаменти рушди байналмилаллии Британия Кабир 1.1млн доллари ИМА маблағ ьудо гардид. Дар доираи ин лоиҳа як қатор чорабиниҳои дорои хусусияти иьтимоию иқтисодӣ тадбиқ карда мешаванд, аз ьумла тадбиқи лоиҳаи озмоишии «Корти Осон» дар ҳамкорӣ бо Аввалин Бонки Молиявии Хурд дар ноҳияи Ишкошим, ба итмом расонидани корҳои тарҳрезӣ барои сохтмони хати интиқоли барқи 110кВт аз деҳаи Бунии ноҳияи Шуғнон то деҳаи Вамари ноҳияи Рушон дар масофаи 30км ва инчунин барои 18 донишьӯи Ьумҳурии Исломии Афғонистон дар муассисаҳои таҳсилоти олии техники Тоьикистон идрорпулӣ медиҳад.
• Дар моҳи декабри соли 2019, дар доираи Созишномаи Ҳамкорӣ бо Ҳукумати Ьумҳурии Тоьикистон, Котиботи давлатии Швейсария оид ба корҳои байналмиллалии СЕКО оид ба ьудо кардани маблағи 9,55 млн доллари ИМА барои тадбиқи марҳилаи сеюми Лоиҳаи энергетики хусусии Помир ба имзо расид.Дар доираи лоиҳа насби зеристгоҳҳои 110/35кВ дар НБО-и «Помир-1», НБО-и «Хоруғ» ва НБО-и «Себзор», инчунин сохтмони хати интиқоли барқи 110кВ Хоруғ-Себзор, таъмири шабакаҳои тақсимоти дар шаҳри Хоруғ ва ьамоати Сучони ноҳияи Шуғнон ва харидорӣ кардани гармкунакҳо барои муштариёни ВМКБ.Бо иьро намудани ин корҳо бори аввал дар таърихи ВМКБ интиқоли қувваи барқ байни НБО-и «Помир-1» ва НБО-и «Хоруғ» бо хати интиқоли барқи 119кВ амалӣ карда мешавад ва дар давраи изофабор то 2,5мВт нурӯи барқ аз ҳисоби кам шудани талафоти техникӣ сарфа мешавад.
  Аз оғози пайдоиш то ба имруз , Ширкати «Помир Энерьӣ» ду муассис дорад ва 70% саҳмияҳои он Ширкати Холдингии Помир Инвест ва 30% ба Корпаратсияи Брйналмиллалии Молиявӣ таалуқ дорад.